Over het ideaal van de langer thuiswonende oudere en de praktijk van marktwerking en verschraling in de thuiszorg

 

 

Maandag gaat al vroeg mijn telefoon over. In het display verschijnt "Pa". Mijn vader dus.

"Erik, ze hebben blijkbaar weer met elkaar gesproken en bedacht dat ik vandaag over een week met ontslag moet..."

Ik bel naar de ergotherapeute, zij is van het behandelteam degene die het beste lijkt te begrijpen hoe de worsteling van mijn vader in elkaar steekt en zij denkt het hardst met ons mee. 

Ik leg uit dat ook wij begrijpen dat een ontslag aanstaande is, maar dat er nog wel een paar dingen moeten gebeuren. In huis moeten nog steunen worden geplaatst op het toilet en, niet onbelangrijk, er moet thuiszorg worden geregeld omdat mijn vader niet langer 's ochtends zelfstandig uit bed kan komen en 's avonds ook weer hulp nodig zal hebben om weer in bed te geraken. Bovendien, op maandag is er niemand beschikbaar om mijn vader op te vangen en de vrijdag is dan ook een veel betere dag.... als tenminste aan de verschillende voorwaarden is voldaan.

De ergotherapeute reageert begripvol. De maandag is geen dwingend gegeven. Ze zal het aan de dokter voorleggen. Blijkbaar werkt het nog altijd zo dat alleen een arts hier formeel een besluit over kan nemen. Heel bijzonder: je zou toch denken dat in deze situatie zo iemand als een ergotherapeut veel meer zicht heeft op een verantwoord ontslag. De behandelend arts heb ik één keer telefonisch gesproken en toen kreeg ik niet de indruk van grote betrokkenheid. 

Enfin.

We gaan dus de volgende fase in. Deze wordt opnieuw spannend. Niet alleen omdat mijn vader in de thuissituatie zich vanuit een rolstoel moet gaan redden, maar nu eerst of alle thuiszorg georganiseerd kan gaan worden.

Voor de lezer die niet thuis is in zorgland. Bekend zal zijn dat onze regering in al haar wijsheid heeft bedacht dat ouderen langer thuis willen wonen. Alhoewel er veel valt af te dingen aan een dergelijke algemene regel, wordt er, paradoxaal genoeg, niet geïnvesteerd in de zorg thuis. Huisartsen en wijkverpleegkundigen ervaren al jarenlang de verschralende en cynische uitwerking van de halfslachtige marktwerking in de zorg. Juist omdat deze hulpverleners zijn overgeleverd aan de zorgverzekeraars (in the end zijn dit doodgewone risicomijders als iedere verzekeraar), zijn juist zij begraven onder administratieve rompslomp om te voorkomen dat er een cent teveel wordt uitgegeven en de tarieven bevinden zich al jaren in een relatief glijdende schaal omlaag, afgezet tegen de alsmaar toenemende zorgvraag. Voeg hierbij de produktieplafonds die de zorgverzekeraars hebben bedacht om al te wilde groei tegen te gaan en je begrijpt dat het "langer thuis wonen door ouderen" voor deze hulpverleners een onoplosbare puzzel is geworden.

In de tijd dat ik de HBO-V deed (dat is de HBO variant van de verpleegopleiding), was ik een witte raaf in de klas: zo'n beetje als enige ging ik werken in de psychiatrische hulpverlening. Vrijwel alle andere klasgenoten gingen werken in de thuiszorg. Dat was 40 jaar geleden en ook dit beeld is inmiddels stevig gekanteld. Jos de Blok heeft met Buurtzorg een tijdlang een flinke nieuwe impuls gegeven aan het werken in de thuiszorg, maar ook hij kampt inmiddels, met de meeste aanbieders, met grote problemen om jonge werkers te interesseren voor deze tak van sport. Er is dus een flink tekort aan professionals, ook een gevolg van jarenlange verschraling.

Terug naar mijn vader.

Hij kreeg al zorg van Agathos en natuurlijk werd eerst geprobeerd om hem hier onder te brengen, met een uitgebreide indicatie. Kansloos. De organisatie kampt met een flink tekort aan mensen en mijn vader moet op zijn beurt wachten. Vervolgens werd Buurtzorg benaderd. Tot mijn stomme verbazing werd hij ook hier afgewezen, niet omdat er te weinig mensen beschikbaar waren maar omdat er sprake was van chronische problematiek!

Ehm... met de oplopende vergrijzing en thuiswonende ouderen is het toch juist raadzaam om je thuiszorgorganisatie in te richten voor mensen met chronische problematiek? Of is het verdienmodel erop gericht dat mensen in zorg per definitie ook weer zelfstandig kunnen functioneren? Dus mensen als mijn vader, die met hulp thuis kan wonen, zou niet meer in aanmerking komen voor het wonen in zijn eigen appartement? Zijn voorland zou per definitie het verpleeghuis zijn? 

Zullen we de kosten voor de laatste oplossing eens plaatsen naast die waarbij hij zelfstandig thuis woont met alleen hulp bij de transfer in en uit bed? Daar heeft toch niemand een opleiding tot econometrist voor nodig?